2004 сыллаахтан "Эдэр корреспондент" тyмсyy yлэтин тэрийэн yлэбитин са5алаабыппыт. Тeрeeбyт норуотун литературатын, искусствотын сeбyлyyр, санааларын сатаан этэр, олоххо интэриэстээх, хаhыакка ханнык ба5арар информацияны, ыстатыйаны, о.д.а. суруйар кыахтаах о5олору бэлэмнээhин тyмсyyбyт дьулуспут дьулуура, ба5арбыт ба5ата буолар. Тyмсyyгэ 3 сыл устата барыта 16 о5о дьарыктанна, кинилэртэн yрдyк yeрэххэ киирбит иккиэлэр. Тyмсyyгэ сылдьыбыт о5олор бастакы информациялара, хоhоонноро, кэпсээннэрэ, бэлиэтээhиннэрэ улуус "Эн'сиэли", республика "Кэскил" хаhыаттарыгар тахсыбыттара.
Бу матырыйаалларбыт ис сyрэхтэн тахсыбыт, айар дьарык абылан'ын сан'а билэ сатыыр кeмyс о5олорбут, бастакы холонуулара буолаллар. Айарга хорсуннук соруммут о5олор yлэлэрэ эhиги бол5омто5утун тардыа диэн эрэнэбит.
Тeрeeбyт дойду диэн тугуй? Тeрeeбyт дойду диэн мин Сахам сирэ, сахалыы сан'алаах сахам сайа5ас дьоно. Сахабын дэнэр киhи, саха омук тeрyт yгэстэрин, сиэрин-туомун билиэхтээх, тeрeeбyт тyeлбэтин таптыахтаах. Дьэ, ол иhин да кыра эрдэхтэн таптыыбын Тyбэбин. Кини кэрэ айыл5атын, киэн' нэлэмэн хонууларын, мааны бэйэлээх хатын' чаран'нарын, лин'кинэспит харыйа ойуурдарын. Таптыыбын сайын'н'ы нуурал киэhэ тyптэ буруота унаарарын, кэрии тыа5а кэ5э этэн чоргуйарын. Ама, тeрeeбyт сирбиттэн кyндy туох баар буолуой орто дойдуга?
Билигин кeрeбyн тулабын киhилии харахпынан, дьин'нээх саха дууhатынан. Манна баар аатырбыт, сура5ырбыт Ытык кэрэ сир "Yрyн' кyeл". Былыр-былыргыттан, eбyгэлэрбит са5аттан киниэхэ тeheлeeх дьон-сэргэ сyгyрyйбyтэ, махтаммыта буолуой? Кини эмис, минньигэс соботуттан бу кyн'н'э дылы кyндyлyyр. Мин Yрyн' кyeлy сe5e-махтайа кeрбyттээ5им. Айыл5ата утуйбуттуу, эбиитин хайдах эрэ хомойбуттуу нууралдьыйан турарын, кyeлyн иэнэ yрyн'yн, маанылаах кeтeрдeр кубалар уйдаран, баарыстаан ааспыттарын.
Таптыыбын тeрeeбyт Тyбэм самаан сайын кyeх солконон сууламмыт кэмин. Сайын'н'ы eн'yрyк куйааска yрэххэ киирэн сeтyeлyyрбyн. Айыл5а барахсан уhуктан, силигилээн турар кэмигэр сир астыы ыа5айалаах сырсарбын. Кырдал устун хааман иhэн араас дьyhyннээх сибэккини хомуйарбын, кyeрэгэй чыычаах кыырай халлаан'н'а кeтeн тахсан дьырылата ыллыырын.
Тyбэм айыл5ата eссe тупсара, киэркэйэрэ - кyhyн. От-мас дьэрэкээн дьyhyнэ, араас eн'нeeх сэбирдэ5э хатыламмат кeбyeр буолан тэлгэнэрэ, сeрyyн тыал былыты yyрэн а5алан лиhигирэччи ардах тyhэрэ, онтон тyyнyн халлаан'н'а сулус хойдоро, толору ыйбыт оргууйдук yehэ ойон тахсара бу барыта хатыламмат хартыына.
Хаар... Ып-ыраас, мап-ман'ан хаар ман'ан куба курдук, чэпчэкитик уйдаран, сиргэ тyhэрин олус да сeбyлээн кeрeбyн. Ойуур уу-чуумпута, бары-барыта нухарыйара, будул5ан туманнаах eрyкyйэр тымныыта бу Тyбэм сирин, Сахам сирин хатыламмат уратыта. Арай эмискэ сyрэхпэр уот са5ылынна, биир ханнык эрэ дьикти тyгэн'н'э дууhабар минньигэс мyeттyy сылаастык, сылаанньыта устан киирдэ yeрyy. Ол аата саас чугаhаата дойдубар, бар дьоммор, мин сэмэйдик тэбэр сyрэхпэр! Тeрeeбyт дойдубар тапталбын тыл тыл кeмeтyнэн арыйдым. Тyмyкпэр этэбин эhиэхэ, саха омук сайдар тирэ5э тылгын умнубаттан, тулалыыр эйгэ5ин харыстыыртан, дойдугун таптыыртан. Барыта са5аланар эбээт кыраттан. Ейдee, ону, yyнэн эрэр кэлэр кэскил, саха о5ото! Гуляева Сардаана, 7 кылаас
Тeрeeбyт дойдум миэнэ Тyбэ. Бу сир ийэ буоругар yктэнэн, улаатан, дойдум буоларын биллим. Тyбэм барахсаны кэтээн кeрдeхпyнэ бааллар эбээт: ыраас, киэн' сыhыылар, субуллар yрэхтэр, сиэдэрэй сибэккилэр, араас эгэлгэ кыыл-сyeл, от-мас, отон арааhа... Тyбэ5э самаан сайын тyптэ буруота унаарара, чыычаах дьырылыыра, yeн-кeйyyр тыаhа-ууhа, сyyрyк чабыр5а5а, сибэккилэр сипсиhэ, сэргэхсийэ сиэттиhэллэрэ, айыл5а силигилээн турара миигин олус да абылыыр. Ити курдук, Тyбэбэр, сир-дойду толору арыллара, тупсара, хаhан да оhон-сyтэн хаалбатын! Гуляева Сардаана, 7 кылаас
Мин Тyбэ5э олоробун. Саамай yчyгэй салгыннаах, эгэлгэ мастаах-оттоох, yгyс кыыллардаах уонна дьэн'кир уулардаах кини. Тyбэ5э икки этээстээх оскуола уонна детсад баар. Сайын аайы о5о доруобуйатын чэбдигирдэр аналлаах лаа5ыр аhыллар. Республика араас муннуктарыттан о5олор кэлэн дуоhуйа сынньаналлар.
Тyбэбин олус таптыыбын. Манна о5о сааhым ааhыа. Кyлбyтyм-yeрбyтyм, арыт хомойбутум, сyyрбyтyм-кeппyтyм барыта манна буолуо5а. Дойдубар ба5арабын: айыл5ата ыраас буоллун, о5о-аймах, уруу, дьол yксээтин, тупсартан тупсан истин. Максимова Намина, 7 кылаас Тyбэ, Нам улууhа
Тyбэ Eлyeнэ уонна Алдан eрyстэр алтыhыыларыгар турар буолан, былыр-былыргыттан eрyhyнэн, тыанан айан аартыктаах, киэн' суоллаах. Оттон айыл5ата кэрэтинэн, сирин аhа дэлэйинэн, булда-аhа, кeмyс хатырыктаа5а эгэлгэтинэн, лаhыгырас соболорунан, кyндy тyyлээ5инэн ама, дьону-сэргэни yeрпэтэх буолла5ай? Тyбэ сирин аhын аhаабатах, амсайбатах киhи республика5а, чугас эркин да а5ыйах буолуо. "Баhыыба" диэн дор5оонноохтук эппэтэллэр да, истэригэр махтанар буолуохтаахтар дии саныыбын. Харитонов Коля, 7 кылаас
Хаар туhунан..
* * *
|
* * *
|
УУ ТУhУНАН..
* * *
|
ХОМОЛТО..
|
Айсены айыл5а сyyрyк буоларга анаан айбыт. Кини спордунан дьарыктанар. Куруук кyлэ-yeрэ, мичээрдии сылдьар. Кини уhун ун'уохтаах, бэйэтигэр сeрy сeп эттээх - сииннээх, мунчаарбыт курдук харахтаах. Чараас уостаах. Ман'ан хаар курдук сирэйдээх. Сyyhyгэр саба тyспyт хойуу баттахтаах. Туттара - хаптара ураты. Кeрбyт эрэ киhи хара5ар тута ин'нэр. Кини миигин eйдyyр, саныыр, кeмeлeheр. Кини миэхэ истин'ник саныыр до5орум. Максимова Намина, 7 кылаас
Ийэ диэн кимий? Ийэ о5о истин' до5оро, саамай кyндy киhитэ. Мин ийэм Анна Спиридоновна Гуляева буолар. Ийэм муора курдук долгуннардаах хара суhуо5ун, кини кэрэ мичээрин, нарын куолаhын, туттарын - хаптарын, миигин таптыырын, сылаас, ыраас дууhатын, истин' иhирэх тылларын, миигин eйдyyрyн, хара хойуу хааhын, истин' хара5ын, сэмэй сан'атын, чиэhинэйин, кыраhыабайдык тан'нарын ис сyрэхпиттэн сeбyлyyбyн. Ийэбин кeрeбyн, кэтиибин, ахтабын.
Ийэ мичээрэ о5о ис сyрэ5эр ин'эн хаалар, элбэххэ yeрэтэр: эйэ5эс буоларга, эйэни буларга, сырдыгы эрэ сыдьаайа сылдьарга. Биhиги ийэбинээн куруутун бэйэ - бэйэбитин eйдyy, кэпсэтэ- ипсэтэ, eйehe сатыыбыт.
Ийэм он'орбут ал5астарбыттан миигин мeхтe5yнэ кыыhырбаппын. Кинини хомотуохпун олус куттанабын. Ийэбэр, кyндy киhибэр, туох баар кэрэни, ырааhы уонна, саамай кылаабынайа, эйэ5эс, чуумпу, уhун уонна кyyстээх оло5у, кытаанах доруобуйаны ба5арабын.